Czym się różnią pierwotny i wtórny zamrożony bark?

Spis treści

Czy zamrożony bark zawsze prezentuje się w ten sam sposób? Niestety nie. Choć we wszystkich przypadkach zamrożonego barku możemy dostrzec sporo podobieństw, to finalnie problem ten możemy klasyfikować jako pierwotny lub wtórny.

Co to dla na oznacza?

Upraszczając dość mocno, zwykle możemy mówić o dwóch obliczach zamrożonego barku. Czytaj do końca, by poznać je bliżej.

Zamrożony bark w definicji

Chcąc sklasyfikować problem zamrożonego barku, potrzebujemy go najpierw zdefiniować. Sam autor terminu ZAMROŻONY BARK, wypowiadał się o pacjentach w tych słowach:

Jest to grupa przypadków trudnych do zdefiniowania, trudnych do leczenia i trudnych do wyjaśnienia z punktu widzenia patologii. Jednak przypadki te tworzą dość odrębną jednostkę kliniczną.

Przyznasz, że z jednej strony ta definicja nie wyjaśnia zbyt wiele, ale z drugiej strony w 100% trafia w punkt. Gdy pierwszy raz trafił do mnie pacjent z zamrożonym barkiem, to powyższa definicja wpisała się idealnie w moje ówczesne pojmowanie tego problemu.

Liczne opracowania i konsensusy tworzone na przestrzeni lat próbują zdefiniować problem nieco dokładniej i proponują nam dzisiaj to:

Zamrożony bark jest chorobą samoograniczającą się, charakteryzującą się bólem i ograniczeniem funkcji w postaci, zarówno czynnego, jak i biernego ruchu, trwającymi dłużej niż 1 miesiąc, dla których obraz radiologiczny stawu nie wykazuje żadnych odchyleń.

Chcąc się upewnić, że udało Ci się wyłapać kluczowe fragmenty powyższej definicji, pozwoliłem sobie na ich podkreślenie. Nie będę ich dzisiaj rozwijał, ale obiecuję, że przyjdzie na to czas w ramach kolejnych Klinicznych pigułek mojego Niezbędnika fizjoterapeuty.

Zamrożony bark i jego 2 twarze

Pierwotny zamrożony bark to przypadek, o którym możemy powiedzieć całkiem sporo, ale nie jesteśmy w stanie uchwycić jego przyczyny. Żadnych zmian organicznych w wynikach badań, żadnych istotnych czynników, które moglibyśmy powiązać z obrazem klinicznym pacjenta. W medycynie tego typu schorzenia określa się ładnie mianem idiopatycznych.

Zostawię to na ten moment w tej formie i jeśli zechcesz podyskutować o tej idiopatyczności, to strefa komentarzy pod artykułem jest do Twojej dyspozycji 🤗

Jako wtórny zamrożony bark klasyfikujemy wszystkie przypadki, w których obraz kliniczny pacjenta możemy powiązać z różnorodnymi czynnikami predysponującymi. 

Pewnie zastanawiasz się teraz jakie czynniki warto wziąć pod uwagę poszukując przyczyn dla wystąpienie zamrożonego barku o charakterze wtórnym. Nie będę Cię trzymał w niepewności i z przyjemnością zapraszam do dalszej lektury.

Więcej w tym temacie​

Dowiesz się na kursie stacjonarnym
Zintegrowane Techniki Manualne: Kręgosłup szyjny i obręcz barkowa

Skąd się bierze zamrożony bark?

Zanim przejdę do wypisania listy konkretnych czynników, muszę na wstępie coś podkreślić. Aktualne doniesienia z zakresu klasyfikowania zamrożonego barku jako jednostki klinicznej są dość zgodne w podziale na pierwotny i wtórny problem. Nie są jednak tak bardzo zgodne w zakresie klasyfikowania czynników, które za moment Ci przedstawię. Pamiętaj więc o tym, że z czysto klinicznego punktu widzenia, aktualna klasyfikacja zakłada, że mamy zamrożony bark pierwotny (idopatyczny, bez uchwytnej przyczyny) i ‚te wszystkie inne sztywne barki’ (sytuacje, gdzie zamrożony bark może być powiązany z potencjalnym czynnikiem determinującym).

Czynniki ryzyka

‚Te wszystkie inne sztywne barki’ dzieli się zwykle w ramach 3 grup czynników: systemowych, wewnętrznych (z and. intrinsic, dotyczących kompleksu barkowego) i zewnętrznych (z ang. extrinsic, czyli pozabarkowych).

Wśród czynników systemowych wymienia się zwykle problemy metaboliczne czy immunologiczne, tj. cukrzyca, dyslipidemia, choroby tarczycy czy zespół metaboliczny.

Czynniki wewnętrzne związane z kompleksem barkowym, to sytuacje w których pacjent rozwija wtórny zamrożony bark w konsekwencji urazu, złamania, zwichnięcia lub innych patologii, w których obserwujemy zmiany w strukturze, tj. choroba zwyrodnieniowo-wytwórcza czy tendinopatia ścięgien stożka rotatorów. Dodatkowym czynnikiem ryzyka, mogą być przebyte operacje w topografii kompleksu barkowego.

Z kolei czynniki zewnętrzne skorelowane z zamrożonym barkiem, to przebyty udar, choroba Parkinsona, radikulopatia szyjna lub przebyte operacje w obszarze pozabarkowym, np. mastektomia czy operacje kardiochirurgiczne.

Uczulam Cię, że znajomość tych czynników jest bardzo istotna dla Twojej gabinetowej pracy, bo w zależności od zaangażowanego czynnika/czynników, przebieg choroby Twojego pacjenta może się różnić z perspektywy:

  • Patomechanizmu
  • Strategii leczenia
  • Prognozy
  • Ramy czasowej naturalnego przebiegu

Oczywiście wśród powyższej listy czynników wypisałem te najczęściej obserwowane, ale pamiętaj, że nie jest to lista kompletna.

Podsumowanie klasyfikacji klinicznej zamrożonego barku znajdziesz na poniższym wykresie. 

Klasyfikacja kliniczna zamrożonego barku z podziałem na pierwotną i wtórną etiologię problemu.

Kogo dotyka zamrożony bark?

Jeśli prześledzimy dane epidemiologiczne dotyczące zamrożonego barku o charakterze pierwotnym, to problem ten dotyczy 2-5% przebadanej populacji. 

Choć piszę to z bólem serca, to jak większość problemów mięśniowo-szkieletowych, zamrożony bark dotyka częściej płci pięknej. W zależności od analizowanej literatury, proporcja zachorowań waha się między 1.6-4:1. Oznacza to, że kobiety chorują 2-4 razy częściej niż mężczyźni.

Analizując dane demograficzne możemy zauważyć, że zamrożony bark dotyczy pacjentów w przedziale wiekowym 40-65 lat. Najczęstsze przypadki odnotowuje się w okresie 50-55 roku życia.

Co ważne, jeśli Twój pacjent miał już zamrożony jeden bark, to jest 8-20% szans na pojawienie się tego problemu po przeciwnej stronie.

Nawrót choroby w obrębie tego samego barku jest bardzo rzadki i szacuje się, że dotyczy 2% pacjentów. 

I teraz najważniejsza kwestia! Zamrożony bark, to problem zapalny o charakterze monostawowym więc jeśli odwiedzi Ci pacjent z dwoma zamrożonymi barkami jednoczasowo, to potraktuj to jako potencjalną czerwoną flagę. Może to być konsekwencja chorób reumatoidalnych, ale taka sytuacja może się też wiązać z jakąś patologią. Najlepiej odesłać wówczas pacjenta do specjalisty i na pogłębioną diagnostykę.

Zamrożony bark lubi cukier

Gdy prześledzimy dane epidemiologiczne wśród pacjentów z wtórnym zamrożonym barkiem, to na pierwszy plan wyłaniają się pacjenci z cukrzycą. W tej grupie osób, zamrożony bark dotyka od 10 do nawet 42% badanych. Im dłuższy staż cukrzycowy pacjenta, tym większe ryzyko wystąpienia zamrożonego barku. 

Oprócz faktu, że w grupie cukrzyków zamrożony bark pojawia się częściej, to zwykle zmianie podlegają tu jeszcze dwa parametry. W tej grupie nasilenie objawów jest większe i czas utrzymywania się tych objawów jest dłuższy. Gorsza jest też prognoza w kontekście całkowitego wycofania się objawów.

Zakładam jednak, że te aspekty mogą być modyfikowane przez zwrócenie większej uwagi na metaboliczne czynniki w codziennym życiu pacjenta. 

Źródła

Podziel się:

Podyskutujmy

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Spis treści

Sięgnij po więcej