Czy miewasz pacjentów z bólem pleców, którzy kiepsko reagują na leczenie zachowawcze, nie prezentując przy tym objawów neurologicznych, ani żadnych czerwonych flag w wywiadzie i historii chorobowej?
Jeśli tak, to w diagnostyce tych pacjentów może Ci pomóc akronim SCREENDEM. Co się za nim kryje i do jakiej diagnozy prowadzi? Odpowiedź znajdziesz w dzisiejszym wpisie.
Spondyloartropatia w gabinecie fizjoterapeuty
Osiowa spondyloartropatia (z ang. Axial spondyloarthritis – axSpA) jest przewlekłą chorobą zapalną, zaliczaną do grupy chorób reumatoidalnych. Dolegliwości powiązane z chorobą dotyczą, m. in. układu mięśniowo-szkieletowego ze szczególnym uwzględnieniem szkieletu osiowego. Spondyloartropatia może się także wiązać z wystąpieniem objawów obwodowych, tj:
- zapalenie stawów
- zapalenie przyczepów ścięgnistych
- zapalenie palców
Ważnym kryterium w diagnostyce spondyloartropatii są objawy pozamięśniowo-szkieletowe (z ang. Extramusculoskeletal manifestations – EMMs), które mogą się odnosić do:
- ostrego zapalenia przedniego odcinka błony naczyniowej oka
- chorób zapalnych jelit (z ang. Inflammatory Bowel Disease – IBD), tj. wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna
- łuszczycy
Spondyloartropatia ma wiele twarzy
axSpA obejmuje całe spektrum pacjentów, których możemy klasyfikować wg różnorodnych cech. Jedną z nich jest obecność zmian zapalnych w topografii stawów krzyżowo-biodrowych. Możemy tu wyróżnić pacjentów z widocznymi cechami takiego zapalenia, definiując ich problem jako radiologiczna spondyloartropatia osiowa (r-axSpA). Spondyloartropatia osiowa z potwierdzeniem radiologicznych zmian, znana jest również jako zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK).
Pacjentów, u których zmiany radiologiczne nie są widoczne, a mimo tego występują pozostałe objawy ze spektrum axSpA, klasyfikujemy do grupy z nieradiograficzną axSpA (nr-axSpA).
Przez lata wykazano, że r-axSpA i nr-axSpA są częścią tego samego spektrum chorób oraz że pacjenci z r-axSpA i nr-axSpA są w dużej mierze podobni pod względem:
- obrazu klinicznego
- przebiegu choroby
- obecności chorób współistniejących
- stosowanego leczenia i odpowiedzi na to leczenie
Więcej w tym temacie
Dowiesz się na kursie stacjonarnym
Zintegrowane Techniki Manualne: Kręgosłup piersiowy i lędźwiowy
Spondyloartropatia i kryteria diagnostyczne
Opracowaniem kryteriów rozpoznania sponyloartropatii osiowej zajęła się grupa ASAS (The Assessment in Spondyloarthritis International Society). Efektem ich pracy jest ścieżka oceny wskazująca zalecenia dotyczące postępowania diagnostycznego u chorych z podejrzeniem spondyloartropatii.
Kryteria te są bardzo istotne, gdyż pacjenci ze spondyloartropatią potrafią czekać na właściwą diagnozę latami, próbując po drodze wielu form leczenia, które zwykle kończą się niepowodzeniem.
Kryteria klasyfikacyjne spondyloartropatii osiowej przedstawiam na poniższej rycinie.
SCREENDEM
W ramach zbierania historii chorobowej u pacjenta z podejrzeniem spondyloartropatii, możesz się posłużyć akronimem SCREENDEM, który zawiera w sobie 9 cech, na które warto zwrócić uwagę podczas wywiadu.
S – Skin
C – Colitis or Crohn’s
R – Relatives
E – Eyes
E – Early morning stiffness
N – Nails
D – Dactylitis
E – Enthesis
M – Movement and medications effect
Graficzne podsumowanie z wyjaśnieniem poszczególnych elementów w formie pigułki, czeka na Ciebie na poniższej rycinie. Skopiuj ją śmiało i udostępnij w swoich mediach społecznościowych, oznaczając moje konto @marcelmieszkalski 🤗
